ارزیابی اختلالات تولیدی و واجشناختی|به روزترین توانبخشی منطقه11شهرداری کرج  

مراکز گفتار درمانی کرج ( از بهترین متخصص ها )

ارزیابی اختلالات تولیدی و واجشناختی|به روزترین توانبخشی منطقه11شهرداری کرج  

 

مقدمه:هدف این فصل بررسی ملاحضلاتی است که درمانگران باید در هنگام ارزیابی اختلالات تولیدی واجشناختی در کودکان و بزرگسالان به آن توجه کنند. از آنجاییکه ایتولوژی‌های متنوعی وجود دارد و مشخصلات زیربنایی در طول دوره زندگی متفاوت هستند, در این فصل بر روی رایج‌ترین تظاهرات رشدی تمرکز می‌شود.

 

در ابتدا باید اصطلاح “تولید” و “واجشناسی” را تعریف کنیم:

اصلاح “تولید” عموما به فرآیندهای حرکتی اشاره دارد که در اجرای حرکات مربوط به تولید صداهای گفتاری دخیل هستند. در صورتی میتوان مراجعان را به عنوان کیس تولیدی در نظر گرفت که در اجرای این حرکات گفتاری  یا تولید صداهای گفتاری مشکل داشته باشند.

اصطلاح “واجشناسی” به واج‌ها و سازماندهی آنها در زبان اشاره دارد. یک اختلال واجشناختی یعنی آسیبی که به سازماندهی واج‌ها در زبان مربوط شود. قبل از تمییز و افتراق بیشتر بین این دو اختلال, درمانگران تازه‌کار باید با اصطلاحات زیر آشنا شوند:

  • آواشناسی: مطالعه آواهای گفتاری و ویژگی‌های آنها
  • واج: یک واحد گفتاری پایه
  • تفاوت‌های allophonic (آوایی): تفاوت اندک در تولید یک واج که معنا را تغییر نمی‌دهد.
  • “phonotactics” علم توصیف ترکیب‌های واجی مجاز یک زبان

 

منبع اینترنتی: اختلال تولیدی یعنی اختلالی که در تولید یک یا چند صدای محدود اتفاق می‌افتد و هیچ الگو یا قائده مشخصی در آنها دیده نمی‌شود: حذف, جانشینی, خرابگویی, اضافه‌گویی

جدول 1-7 افتراق اختلالات تولیدی  و واجشناختی

 

     اختلالات تولیدی                               اختلالات واجشناختی
                                                             

مشکل در انجام حرکات                     مشکلی در انجام حرکات

تولیدی صداهای گفتاری                    تولیدی ندارد, اما قوائد

                                               زبانی را درک نمی کند.
خطاهای آوایی                                           خطاهای واجی

 
سایر حوزه های زبان از قبیل                        سایر حوزه‌های زبان تحت تاثیر قرار

 (صرف, نحو, معناشناسی و                         می‌گیرد.

کاربرد شناسی را تحت تاثیر نمی‌گذارد)

برای نمایش آواهای مختلف موجود در گفتار مراجع از الفبای آوایی بین المللی (IPA) استفاده می شود. این الفبا گروهی از نمادهای آوایی گفتاری است که عمده‌ترین مختصه‌‌‌های تولیدی زبان‌های جهان را پوشش می‌دهد. برای نمایش گفتار مراجع می توانیم از دو نوع آوانگاری استفاده کنیم:

 

آوانگاری کلی (BROAD PHONETIC TRANSCRIPTION) :در هنگام آوانگار کلی صداها را داخل کروشه قرار میدهیم {}

آوانگاری جزئی (NARROW PHONEIC TRANSCRIPTION): در آوانگاری جزئی از نمادهای اضافه و خاصی (diacritics:اعراب گذاری) جهت نمایش تفاوت‌های allophonic استفاده می‌شود. اعراب‌ها در بالا, زیر یا درست قبل یا بعد از صدای موردنظر نوشته میشوند.

 

شرایبرگ و کنت (2013) نکاتی را در بکارگیری اعراب‌گذاری‌های کمک‌کننده پیشنهاد می‌دهند:

  • ابتدا نماد آوایی صدای مرود نظر را بنویسید و آنرا داخل کروشه قرار دهید.
  • اگر یک صدا با تعدیل منبع تولید شده است, اعراب آنرا در زیر نماد آن قرار دهید.
  • اگر صدا با تعدیل جایگاه تولید شده است, اعراب آنرا بنویسید.
  • در صورتی که صدا با تغییر بستش VP ع اعراب آنرا نشان دهید.
  • در صورتی که هر گونه مکث, کشیده‌گویی, یا وقفه وجود دارد آنرا نان دهید.

 

طبقه بندی واج‌ها

قبل از بررسی جدول  IPA لازم است که درک مناسبی از طبقه بندی واج‌ها داشته باشیم. همخوان‌ها و واکه‌ها دو دسته اصلی هستند. واکه‌ها بوسیله مسیر صوتی باز, بدون هیچ انسدادی در این مسیر تولید می‌شوند, و همیشه از طریق ارتعاش تار‌های صوتی تولید ‌می‌شوند. در حالی که همخوان ها از طریق انسداد در حفره دهان تولید می‌شوند و ممکن است از طریق ارتعاش تارهای صوتی (واکدار) و بدون ارتعاش تارهای صوتی (بی واک) تولید شوند.

واکه ها:

واکه ها به دو دسته تک واکه و واکه مرکب تقسیم بندی میشوند و بر اساس ویژگی‌های زیر توصیف می‌شوند:

  • واکه‌ها ممکن است در قدام یا خلف حفره دهان تولید شوند
  • واکه‌ها می توانند بالا و نزدیک به کام تولید شوند و یا پایین و دور از کام تولید شوند
  • درجه گردشدگی لب‌‌ها در هنگام تولید واکه‌ها
  • میزان فشار در تولید واکه_ تولید سفت در مقابل نرم

واکه‌هایی که در قدام حفره دهان تولید می‌شوند در سمت چپ و واکه‌های سمت راست واکه ‌هایی هستند که در خلف حفره دهان تولید می‌شوند. واکه‌های بلند در بالا و واکه‌های کوتاه در پایین نمودار نشان داده شده‌اند.

بطورکلی دومختصه تولیدی دیگر واکه‌ها به شرح زیر هستند:

  • واکه‌های سفت نیازمند فعالیت عظلانی بیشتر و دیرش بیشتری نسبت به واکه‌های نرم هستند
  • تولید واکه‌های گرد نیازمند گرد شدن و جلو آمدن لب‌ها است

الفبای آوایی بین‌المللی:

3-7: نمونه واکه‌های مرکب و صداهای متناظر آنها در کلمات

همخوان‌‌ها:

همخوان‌‌ها بر اساس مختصه‌های زیر طبقه بندی می‌شوند:

  • جایگاه تولید (صدا در کدام بخش مسیر صوتی تولید می‌شود)
  • شیوه تولید ( نوع انسداد ایجاد شد در مسیر هوا)
  • واکداری (ارتعاش یا عدم ارتعاش تارهای صوتی)
  • تولیدگر ایجاد کننده صدا (اغلب در آوانگاری استفاده نمیشود, بخشی از مسیر صوتی که برای ایجاد صدا حرکت می‌کند)

 

طبقه بندی: در جدول اصلی IPA همخوان ها بر اساس شیوه و جایگاه تولید طبقه بندی شده اند و در سایر جدول‌ها طبقه بندی بر اساس ریوی و غیرریوی بودن, اعراب‌ها, مختصه‌های زبرزنجیری و آهنگ بوده است.

طبقه بندی دیگر بر اساس مختصات ممیزه است که در آن از نماد (-)  و (+) استفاده می کنیم. که ما این طبقه بندی را در فارسی بر اساس 3  مختصه شیوه, جایگاه, واکداری انجام میدهیم.

ادامه مطلب  کلینیک درمان اختلالات یادگیری کرج حصارک پایین خیابان انقلاب فرعی محرابیان – سیستم آموزش آنلاین گروه توانبخشی گفتار توان گستر

Related posts